طرح توجیهی پرورش مرغ تخمگذار + [ مهم ترین نکات ]

در طول چند سال اخیر پرورش مرغ تخمگذار به یکی از مشاغل بسیار سودده تبدیل شده است و بسیاری از افراد فعالیت خود را نیز در این زمینه شروع کرده‌اند. حال شاید شما نیز تمایل داشته باشید تا فعالیت خود را در این حوزه شروع کنید، پس باید طرحی جامع در قالب طرح توجیهی مرغ تخمگذار، در جهت تحقق آن داشته باشید. قبل از آنکه بخواهیم به طرح توجیهی پرورش مرغ تخمگذار اشاره کنیم، باید بدانید که پرورش موفقیت‌آمیز مرغ تخمگذار دارای هزاران نکته است که رعایت کردن آن‌ها به شما برای رسیدن به هدفتان کمک می‌کند. در ادامه به بررسی این نکات خواهیم پرداخت.

پرورش مرغ تخمگذار

برای شروع پرورش مرغ‌ های تخمگذار، می‌توانید از مرغ‌های بومی یا مرغ‌های اصلاح شده استفاده کنید. مرغ‌های بومی، در مقابل بیماری‌ها و تغییرات دمایی مقاوم‌تر هستند و مرغ‌های اصلاح شده تنها تخم‌مرغ بیشتری می‌دهند، پس استفاده از مرغ‌های بومی باعث کاهش هزینه‌های شما و ضرر و زیان شما خواهد شد، چون تلفات کم‌تری پیش خواهد آمد.

در این صنعت مرغ به دو منظور پرورش داده می‌شود:

• تولید تخم‌مرغ برای به وجود آمدن جوجه‌های یک روزه و استفاده در جوجه کشی؛ در این حالت ‌به تخم‌های نطفه‌دار نیاز داریم.
• تولید تخم‌مرغ خوراکی؛ چرا که تخم‌مرغ‌های خوراکی بدون نطفه هستند، پس به خروس نیازی نیست.

شناسایی مرغ‌های تخمگذار

مرغ‌های گوشتی و تخمگذار تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. یکی از تفاوت‌های بارز آن‌ها تفاوت وزن بین این دو گروه است. مشخص است که مرغ‌های گوشتی، به دلیل نژاد، مستعد وزن هستند و در سن 6 هفتگی به وزن تقریبی 2 کیلوگرم می‌رسند، اما این ویژگی در مرغ‌های تخمگذار وجود ندارد و آن‌ها به‌طور کلی سرحال‌تر به نظر می‌رسند. از دیگر ویژگی‌های مرغ تخمگذار می‌توان به فعال‌تر بودن، رنگ گرم‌تر سر و تاج، منقار قوی و کوتاه، سینه پهن و عضلات خوب، شکم نرم و پهن و پرهای کهنه و ساییده اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: پرورش مرغ تخمگذار

مراحل پرورش مرغ

مراحل پرورش مرغ به شرح زیر است که در نهایت مرغ دار خودش جوجه یک روزه تولید می‌کند.

1. جوجه کشی جوجه‌ها که به دو روش جوجه کشی طبیعی و استفاده از دستگاه جوجه کشی انجام می‌شود.
2. مراقبت از جوجه‌ها
3. تولید تخم‌مرغ

طول دوره پرورش مرغ تخمگذار چقدر است؟

طول دوره رشد جوجه‌های تخمگذار حدود 20 هفته یا همان 5 ماه است که به دوره یک روزگی تا 3 ماهگی پرورش پولت گفته می‌شود. پس از گذشت 100 روز، پولت وارد سالن‌های تولید دارای قفس مخصوص مرغ تخمگذار می‌شود. دوره پرورش آن‌ها بسته به نوع نژاد متفاوت خواهد بود، ولی به‌طور معمول دوره پرورش آن‌ها از 18 تا 22 هفتگی شروع می‌شود. دوره تخم‌گذاری 12 ماه طول می‌کشد و بعد از سپری شدن 6 تا 8 هفته از زمان آغاز، جمعیت مرغ‌ها به تولید 90 درصدی می‌رسد.

محل‌های پرورش مرغ تخمگذار

بر اساس طرح توجیهی، مرغ تخمگذار برای نشان دادن استعداد خود در تخم‌گذاری، نیازمند محل مناسبی برای زیست است که در آن احتیاجات مرغ به‌خوبی فراهم و از آن‌ها به‌طور مناسب، نگهداری شود. در این خصوص محل‌هایی را به شما برای پرورش مرغ تخم‌گذار معرفی می‌کنیم.

مزارع: اگر مرغ‌ها را در مزارع نگهداری می‌کنید، بهتر است مزرعه پرورش مرغتان را در اماکنی قرار دهید که آب‌وهوای مطلوب داشته باشد و از کارخانه‌ها و مکان‌های شلوغ و آلوده دور باشد.

سالن‌های پرورش مرغ: سالن‌های پرورش مرغ به دو صورت معمولی (باز) و بسته (ویندولس) وجود دارند. البته امروزه بیشتر در مرغداری‌های ایران از ساختمان‌های سوله‌ای برای پرورش مرغ تخمگذار استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: مرغ و خروس کوچین

سالن‌های مرغ تخمگذار

چون مرغ‌های تخمگذار حساس هستند، باید مکان نگهداری آن‌ها مناسب باشد، یعنی باید از لحاظ تهویه، دسترسی به دان و آب، حرارت و … کمترین مشکل و مسئله را داشته باشد. در غیر این صورت، به مرغ استرس وارد می‌شود و این استرس باعث کاهش تولید محصول خواهد شد. از طرفی همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، سالن‌های پرورش مرغ تخمگذار از لحاظ ظاهری دو نوع هستند، اما در ادامه سالن‌ها را بر اساس معیارهای دیگری طبقه‌بندی می‌کنیم تا با آن‌ها آشنا شوید.

از نظر بستر و سیستم نگهداری

1. سالن با سیستم قفس
2. سالن با بستر پوشال
3. سالن با بستر نرده – پوشال
4. سالن با بستر تمام نرده
5. سالن با سیستم گودال عمیق

از لحاظ دوره پرورش

1. لانه مخصوص جوجه‌ها
2. لانه مخصوص نیمچه ها
3. لانه مخصوص مرغ‌های جوان
4. لانه مخصوص مرغ‌های تخمگذار

نکات نگهداری مرغ‌های تخمگذار

بر اساس طرح توجیهی مرغ تخمگذار، برای نگه‌داری مرغ‌ها به سالن‌های ضدعفونی شده، خشک، تمیز، با تهویه و نور کافی نیاز است و دمای سالن باید در حد متعادل تنظیم شود و تغییرات دمایی زیادی نداشته باشد. باید این نکته را بدانید که اگر هوای محل نگه‌داری مرغ‌ها سرد باشد، مرغ‌ها کمتر غذا می‌خورند و در نتیجه تولید کاهش پیدا می‌کند و این به ضرر شما خواهد بود.

برنامه نوردهی نیز مهم است. از سن 3 روزگی تا 20 هفتگی روزانه 8 ساعت نور و 16 ساعت تاریکی در محیط اعمال کنید. دقت داشته باشید که طی این دوره، طول مدت نوردهی نباید کم یا زیاد شود و در زمان تاریکی نیز، تاریکی کامل فراهم شود، یعنی هیچ نوری حتی از منفذها، نباید به داخل سالن برسد. بعد از پایان 20 هفتگی یا همان 5 ماهگی، توصیه می‌شود مدت زمان روشنایی به‌طور ناگهانی به 13 ساعت برسد و هر هفته 15 دقیقه به این زمان اضافه کنید تا به 14 ساعت برسد. در نهایت نیز مدت زمان تاریکی را به 10 ساعت برسانید.

دقت داشته باشید که اگر ساعات روشنایی به صورت ناگهانی و افراطی زیاد شود، منجر به پدیده‌های منفی‌چون نازک شدن پوسته تخم‌مرغ و افزایش مرگ‌ومیر در مرغ‌ها خواهد شد.

بیشتر بخوانید: انواع نژاد مرغ تخمگذار

قفس‌های مخصوص

امروزه شاهد استفاده از قفس‌های مخصوص در تمام کشورهایی که پرورش مرغ تخمگذار انجام می‌دهند، هستیم. استفاده از قفس‌ها برای این اهداف، فقط مختص به مرغ‌های تخمگذار نیست، بلکه به دلیل مزایای اقتصادی و بهداشتی که این روش دارد، برای پرورش و نگهداری از مرغ‌های گوشتی نیز از قفس‌های مخصوص استفاده می‌کنند. این در حالی است که امروزه بیش از 90% مرغ‌های تخمگذار با این روش نگهداری و پرورش می‌یابند. چنانچه علاقه‌مند به استفاده از قفس برای پرورش مرغ‌های تخمگذار هستید، پیشنهاد می‌کنیم به قفس‌های مخصوص پرورش مرغ موجود در سایت نگاهی بیندازید.

اصول ساختمانی قفس‌های پرورش مرغ تخمگذار

قفس‌های پرورش مرغ باید سبک، محکم و قابل ضدعفونی باشند. بهتر است به هنگام تهیه از ارتفاع قفس اطمینان حاصل کنید تا مرغ بتواند به راحتی در آن بایستد و از عرض مناسبی نیز برخوردار باشد تا مرغ به راحتی بتواند در قفس بچرخد و جابه‌جا شود.

بهتر است کف قفس از میله‌های مشبک ساخته شود و به‌اندازه کافی محکم باشد تا بتواند وزن مرغ را تحمل کند. به شیب کف قفس نیز توجه کنید و دقت داشته باشید که قفس از شیب خیلی زیادی برخوردار نباشد، زیرا موجب حرکت سریع تخم‌مرغ‌ها خواهد شد و احتمال شکسته شدن آن‌ها با توجه به این موضوع افزایش پیدا خواهد کرد. درعین‌حال اگر شیب کف بسیار کم باشد، ممکن است تخم‌مرغ در زیر پای مرغ قرار گیرد و بشکند. درب قفس‌های مرغ هم باید به گونه‌ای باشد تا شما بتوانید آن را به راحتی باز و بسته کنید و درعین‌حال آن‌قدر شل نباشد که موجب فرار مرغ‌ها شود. به پهنای درب نیز توجه داشته باشید، زیرا این موضوع در هنگام واکسیناسیون مرغ‌ها حائز اهمیت است.

انواع قفس مرغ تخمگذار

برای پرورش مرغ، قفس‌های گوناگونی وجود دارد که می‌توان برای آن دو گونه دسته‌بندی در نظر گرفت. دسته اول بر اساس ابعاد، اندازه و شکل ظاهری است و دسته دوم بر اساس نوع کاربرد و نوع پرورش؛ همچنین برخی قفس‌ها به صورت مسطح و برخی قفس‌ها روی هم قرار می‌گیرند.

انواع قفس مرغ تخمگذار از لحاظ شکل ظاهری عبارت‌اند از

1. قفس منبری (کالیفرنیایی)
2. قفس باتری یا قفس طبقاتی ساده با سینی کود
3. قفس طبقاتی تمام اتوماتیک

البته می‌توان قفس‌ها را بر اساس نوع مرغ در حال پرورش نیز دسته‌بندی کرد. قفس مرغ تخمگذار در پرورش آن نقش بسزایی را ایفا می کند.

جوجه یک روزه یا قفس نیمچه

از این قفس برای پرورش جوجه‌های مرغ تخمگذار تا 3 ماهگی و برای جوجه‌های نژاد گوشتی از یک روزگی تا 45 روزگی استفاده می‌شود.

قفس مرغ تخمگذار

اگر تصمیم به پرورش مرغ تخمگذار یا نیمچه دارید، می‌توانید از 3 ماهگی تا پایان تخمگذاری، آن‌ها را در این قفس نگهداری کنید.

برای پرورش مرغ تخمگذار باید چه کرد؟

برای پرورش مرغ تخمگذار شما به زمین یا سالن پرورش مجهز شده به تجهیزات و لوازم ضروری برای مرغداری، تهیه جوجه یا نیمچه و تهیه دان نیاز دارید. در حقیقت شما باید پیش‌نیاز اصلی این شغل را داشته باشید تا بتوانید فعالیت در این زمینه را شروع کنید.

شما می‌توانید به‌جای تهیه سالن پرورش، در مناطق روستایی پرورش مرغ را انجام دهید. این کار دو مزیت به همراه دارد. اولا هزینه‌های مربوط به خرید زمین یا کرایه زمین در مناطق روستایی بسیار کمتر از مناطق شهری است، ثانیا شما می‌توانید در مناطق روستایی، از فضای باز و چراگاه‌های طبیعی استفاده کنید و هزینه‌های مربوط به تولید را کاهش دهید. قبل از انتقال جوجه‌ها و یا نیمچه‌ها به داخل سالن، باید به صورت کامل سالن را ضد عفونی کنید، زیرا این جوجه‌ها به‌شدت در معرض انواع بیماری ها و آلودگی‌ها هستند و در هفته‌های اولیه به شرایط خاصی نیاز دارند، پس بهتر است قبل از آنکه جوجه‌ها را وارد محیط کنید، سالن را ضدعفونی و آماده سازید.

خرید مرغ بالغ یا جوجه؟

اگر دوست دارید سرمایه زیادی را بابت خرید مرغ صرف نکنید، توصیه می‌کنیم پولت تهیه کنید. همان‌طور که گفته شد، پولت به جوجه‌های سه ماهه گفته می‌شود. از طرفی اگر به مرغداری‌های بزرگ نگاهی بیندازید، متوجه خواهیم شد که هنگام خرید مرغ، مرغ بالغ نمی‌خرند؛ حال علت این کار چیست؟ علت این کار مجموعه اعمالی است که انجام می‌دهند تا مرغ به بلوغ برسد و تخم‌گذاری انجام دهد. از جمله این اعمال می‌توان به تحریک نوری، تغییر جیره و… اشاره کرد. این اعمال موجب می‌شوند تا بلوغ مرغ به صورت استاندارد به تاخیر بیفتد و علاوه بر این در تخم‌گذاری در سنین بالا تاثیر بسزایی دارد.

البته باید متذکر شد که اگر شما جزء افرادی هستید که توانایی و امکاناتی برای نگهداری جوجه یک روزه دارید، بهتر است که جوجه یک روزه تهیه کنید، زیرا هم در هزینه صرفه‌جویی می‌شود و هم ریسک زیادی نکرده‌اید و مرغی که در نهایت خواهید داشت، مرغی سالم خواهد بود.

هزینه و سرمایه لازم برای پرورش مرغ تخمگذار

در ابتدا باید بدانید که پرورش مرغ تخمگذار محلی نسبت به مرغداری‌های صنعتی، به سرمایه کمتری نیاز دارد. بخش عمده هزینه‌ها مربوط به خرید جوجه‌ها و نیمچه‌ها، تهیه دان، خرید تجهیزات مرغداری و تهیه زمین می‌شود و باقی هزینه‌ها برای خرید سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی، سیستم‌های تهویه، منبع آب، آبخوری و… صرف خواهد شد.

این نکته را در زمان خرید مرغ در نظر داشته باشید که مرغ بومی یا همان مرغ محلی، هم برای تخم‌گذاری و هم برای تولید گوشت مناسب است و برخلاف مرغ‌های صنعتی در بیشتر مناطق قابل پرورش خواهد بود. همان‌طور که پیش از این هم بیان شد، مرغ‌های بومی در مقایسه با مرغ‌های بسیاری از نژادها در برابر بیماری و سرما مقاوم به نظر می‌رسند و از همین رو گزینه مناسبی برای پرورش هستند؛ پس با خرید مرغ‌های بومی می‌توانید در هزینه‌هایتان صرفه‌جویی کنید.

سوالات متداول