تاریخچه پرورش مرغ بومی در ایران چگونه بوده است؟

مرغ یکی از اولین حیواناتی است که انسان به صورت اهلی با خود همراه کرده و آن را برای غذا پرورش داده است. مرغ و خروس در ابتدا، به صورت وحشی و در جنگل‌هایی در شرق و جنوب آسیا زندگی می‌کرده‌اند. این پرندگان در ابتدا در مناطقی از آسیای شرقی و به عنوان پرنده‌ای زینتی و یا برای سرگرمی (جنگ‌ بین خروس‌ها) توسط انسان نگهداری شد و پس از مدتی پرورش و نگهداری از آن برای گوشت و تخم مرغ نیز در این مناطق رواج پیدا کرد. در ادامه مرغ بومی وارد ایران شد و صنعت مرغداری در سال‌های اخیر، به یکی از مهم‌ترین کسب و کارها در صنایع غذایی تبدیل شده است. در این مقاله قصد داریم تا با تاریخچه پرورش مرغ بومی در جهان و به خصوص ایران آشنا شویم و ببینیم پرورش مرغ بومی در ایران، از چه زمانی مرسوم شد.

مرغ چگونه به پرنده‌ای اهلی و پرورشی تبدیل شد؟

مرغ برای توسعه تمدن‌های اولیه بسیار مهم بود و انسان در آن زمان، سود زیادی از این پرنده می‌برد. مرغ و خروس امروزی از نوادگان مرغ قرمز جنگل یا Gallus gallus از جنگل‌های آسیای جنوب شرقی هستند. همچنین اعتقاد بر این است که مرغ جنگلی خاکستری یا Gallus sonneratii یکی دیگر از اجداد مرغ و خروس امروزی است. تحقیقات نشان داده است که چندین نژاد مرغ امروزی دارای صفات مشابه با این دو نژاد اولیه هستند. این مرغ جنگلی بسیار فعال و پر جنب و جوش بود و شباهت چندانی به مرغ  و خروس امروزی نداشت. آن‌ها بیشتر وقت، خود را در درختان پنهان می‌کردند و از حشرات و دانه‌ها تغذیه می‌کردند. جالب است بدانید که آن‌ها همچنین می‌توانستند بسیار بهتر از مرغ و خروس امروزی پرواز کنند.

حتما بخوانید: سود پرورش مرغ بومی چقدر است؟

اولین تعامل با انسان‌ ها

این پرندگان قرمز جنگلی، برای اولین بار حدود 2000 سال قبل از میلاد مسیح، توسط انسان‌ها در دره سند اهلی شدند. در این زمان، بومیان در اصل از این پرندگان، برای جنگ خروس‌ها استفاده می‌کردند که یک شکل از سرگرمی محبوب بود که در آن پرندگان به جنگ با یکدیگر تحریک می‌شدند. این موضوع حدود 500 سال ادامه داشت تا این که دره سند، در سال 1500 قبل از میلاد توسط آریایی‌ها مورد حمله قرار گرفت.

طبق تاریخچه پرورش مرغ بومی، آریایی‌ها این پرندگان را کشف کردند و تصمیم گرفتند از آ‌ن‌ها در آیین‌های تشریفاتی فرهنگ خود استفاده نمایند. اجداد مرغ‌های بومی امروزی به مناطق دیگری مانند ایران و بین النهرین  و پس از آن سرانجام به یونان، شمال آفریقا و امپراتوری روم در جنوب ایتالیا رسیدند.

تاریخچه پرورش مرغ بومی به عنوان غذا

در یونان بود که مرغ‌ها برای اولین بار به طور معمول و به عنوان منبع غذایی مورد استفاده قرار گرفتند. با این حال گوشت مرغ را فقط فقرا می‌خوردند. دومین مورد استفاده از مرغ به عنوان غذا، مربوط به رومی‌ها بود. اگرچه این پرندگان، هنوز به عنوان سرگرمی ورزشی و برای مراسم خاص استفاده می‌شدند، رومی‌ها دریافتند که مرغ منبع عالی گوشت نیز هستند. رومیان به پرورش مرغ اهمیت زیادی می‌دادند زیرا یک منبع قابل حمل گوشت برای ارتش آن‌ها فراهم می‌کرد. آنها با موفقیت دو نوع مرغ را یکی برای مصرف گوشت و دیگری برای تخم گذاری، پرورش دادند. جوجه‌هایی که برای مصرف گوشت طراحی شده بودند، جثه بزرگ‌تری داشتند در حالی که پرندگانی که برای تخمگذاری در نظر گرفته شده بودند از نظر وزنی و جثه، سبک‌تر بودند.

تاریخچه پرورش مرغ بومی در ایران

مرغ از زمان ورود به ایران بیشتر توسط روستاییان و به صورت محدود و برای مصرف هر خانواده نگهداری می‌شد. در این زمان مرغ‌ها فقط در فصول گرم سال تخمگذاری می‌کردند و افزایش جمعیت آن‌ها نیز به صورت سنتی، ادامه داشت. مرغداری در این زمان تنها به این صورت بود که مرغ و تخم مرغ کشور بیشتر در روستاها و یا شهرهای کوچک تولید می‌شد و این مراکز، کل نیاز کشور را تامین می‌کردند. این نوع از مرغداری به صورت قرن‌ها ادامه داشت تا این که مرغداری نوین و صنعتی به وجود آمد.

حتما بخوانید: پرورش مرغ بومی + آموزش

تاریخچه پرورش مرغ بومی در ایران به صورت صنعتی

تولیدات مرغ و تخم مرغ در ایران تا سال 1333 به صورت مرغ خانگی و سنتی و در روستاها انجام می‌شد اما این سال را می‌توان نقطه عطفی برای تولیدات این محصولات دانست.

در این سال اما در حدود ۶۰۰۰۰ قطعه مرغ از نژادهای رد آیلند، رد نیوهمشایر و پلیموت راک به ایران وارد شد و در بین روستاییان سراسر کشور توزیع شد. این نژادها کارایی و تولیدات بهتر و بازدهی محصول بالاتری نسبت به نژادهای قبلی داشتند. وزارت کشاورزی همچنین در سال 1339 موسسه جوجه کشی نارمک را نیز پایه‌گذاری کرد. از این تاریخ تا کنون، مرغداری‌های صنعتی و مرغ‌های نژاد جدید توانسته‌اند تا روز به روز در ایران موفق‌تر باشند و درصد بسیار بالایی از تولیدات و مصرف جامعه را تامین نمایند.

مرغ‌های نژاد بومی اما باز هم تولیدات خوب و قابل توجهی در ایران دارند. به دلیل طعم اصیل و به یاد ماندنی این گونه از مرغ‌ها، هنوز هم طرفداران خاص خود را در ایران دارند و به دلیل خاصیت بالا و نیز طعم خوب، هر روز بر مشتریان آن‌ها اضافه می‌شود. پرورش مرغ بومی در ایران توجیه اقتصادی بالایی دارد و قیمت گوشت آن تا دو برابر مرغ‌های صنعتی به فروش می‌رسد.

مزایای پرورش مرغ محلی یا بومی

پرورش مرغ محلی یا مرغ‌ بومی در مقایسه با مرغ‌ های صنعتی مزیت‌های بسیار زیادی را با خود به همراه خواهد داشت. در ادامه  این مطلب از سایت پراور به این مزایا اشاره خواهیم کرد و آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

 تغذیه بهتر

مرغ‌های محلی به نسبت مرغ های صنعتی معمولا تغذیه بهتری دارند. دلیل تغذیه بهتر مرغ های بومی نسبت به مرغ های صنعتی این است که مرغ های محلی  در فضای طبیعی و با دستور غذایی مناسب رشد می‌ کنند. معمولاً جیره غذایی مرغ های بومی از حبوبات، گیاهان، انواع سبزیجات و غیره استفاده می‌شود.

کیفیت گوشت بالاتر

کیفیت گوشت مرغ‌های محلی بسیار بالاتر از مهرهای صنعتی خواهد بود.  شعاع حرکتی بالا و خوردن غذاهای متنوع باعث شده کیفیت گوشت‌های مرغ‌های بومی بسیار بالاتر از سایر مرغ‌ ها باشد. به تمامی موارد شرایط آب و هوایی و محیطی مناسب را نیز اضافه کنید.

عدم استفاده از هورمون‌ ها و داروها

همونطور که می‌دانید در بسیاری از مرغ‌ های صنعتی برای رشد سریع‌ تر و تولید بیشتر از هورمون‌ها و داروها استفاده می‌ شود. این در حالی است که مرغ‌ های محلی معمولاً از هیچ هورمون و دارویی استفاده نمی کنند. همین امر باعث شده تا محصولات مرغ های محلی ارگانیک تر و سالم تر باشد.

آسیب کمتر به محیط زیست

تولید مرغ‌های صنعتی به طور مستقیم بر محیط زیست و شرایط هوا  تاثیر منفی خواهد گذاشت. این در حالی است که به دلیل پرورش طبیعی در مرغ‌های محلی آسیب کمتری به محیط زیست وارد خواهد شد. اگر شرایط محیط زیست برای شما بسیار مهم است توصیه می‌کنیم از مرغ‌های محلی برای پرورش استفاده کنید.

مزه و طعم بهتر

طعم و مزه گوشت مرغ محلی بسیار بهتر از گوشت مرغ‌ های صنعتی خواهد بود. گوشت مرغ‌ های محلی نسبت به مرغ های صنعتی به طعم و مزه متفاوت‌ تری دارد که این امر می تواند به مصرف بیشتر آن کمک کند.

کسانی که دوست دارند در فضای بسیار کوچک به  به اشتغال زایی برسند، پرورش مرغ محلی می‌توانند جز بهترین گزینه‌ ها برای آنها باشد. اشتغال زایی در مناطق دور افتاده می تواند از دیگر ویژگی‌های پرورش مرغ محلی باشد.

برای رسیدن به سود در زمینه پرورش مرغ محلی شما ابتدا باید بتوانید اطلاعات مورد نظر در این زمینه را به دست آورید. برای این کار می‌توانید از افراد با تجربه در این زمینه استفاده کنید. مشورت با افراد با تجربه می‌ تواند شما را چندین قدم به موفقیت نزدیک‌تر کند.

سخن آخر

مرغ‌های بومی را شاید بتوان  اولین پرنده اهلی و پرورشی توسط انسان‌ها دانست. مرغ بومی امروزی نژادی است که از جنوب و شرق آسیا و دره هند برای اولین بار پرورش پیدا کرده است. تاریخچه پرورش مرغ بومی در ایران به حدود 1000 سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد. از آن روز تا کنون این نژاد یکی از مورد توجه‌ترین نژادهای مرغ در ایران بوده است. با وجود صنعتی شدن پرورش مرغ در ایران، از سال 1333، مرغ‌های نژاد اصلاح شده، نژاد فراوان‌تری در ایران هستند که به صورت انبوه تولید و مصرف می‌شود. نژاد مرغ بومی اما در این سال‌ها در روستاها و شهرهای کوچک، پرورش می‌یابند و باز هم مشتریان خاص خود را دارند. در سال‌های اخیر تولید و پرورش مرغ و تخم مرغ بومی، به دلیل سازگاری بیشتر با شرایط آب و هوایی ایران، رونقی دوباره گرفته و سوددهی خوبی نیز دارد.

سوالات متداول