مطالب کلی در پرورش کبک و قرقاول

در حقیقت پرورش هر ۲ گونه فوق، توجیه اقتصادی داشته و از پرورش سایر طیور بازده بسیار بیشتری دارد. 

 نیوکاسل در کبک و قرقاول :

 متاسفانه در حال حاضر شاهد آنیم که بیماری بنیان کن نیوکاسل در پرندگان مقاوم  مثل کبک و قرقاول نیز شیوع پیدا کرده که علت آن در موارد زیر بوده و تنها مقصر اصلی خود پرورش دهنده گرامی می باشد نه کبک و قرقاول.

۱- عدم واردات گله های تازه نفس از خارج از کشور و ضعیفی بیش از حد پرندگان کنونی به دلیل نسل کشی غلط و بیش از حد.

۲- ایجاد گله های تخم گذار به شیوه ای بسیار غلط و نادرست مثل جفت کردن والدین با فرزندان جهت افزایش تعداد گله که این کار باعث عدم تعادل آلل های ژنتیکی شده و ضریب همخونی را به شدت افزایش داده است.

۳- استقرار گله های کبک و قرقاول در مرغداریها که منشاء اصلی بیماریهای بنیان کن نظیر آنفولانزا، نیوکاسل، برونشیت و گامبرو می باشد.

 نیوکاسل در کبک و قرقاول به ۲ نوع گوارشی و تنفسی می باشد.

گوارشی: اسهال سبز و سفید قابل مشاهده بوده و در اکثر موارد ترشحات چرکی و عفونی از دهان یا بینی پرنده بیرون می ریزد. پرنده غالبا وزن کم نکرده و مرگ بصورت ناگهانی می باشد. همچنین همانند مرغ علائم رعشه در سر و گردن قابل مشاهده می باشد و مصرف آب و خوراک در روز های اول تغییری نمی کند. از علائم درونی می توان به رگهای خونی بزرگ در پرده های بین روده، جمع شدن مایع چرکی در شکم و در موارد حاد ایجاد کیست با مایع چرکی در ناحیه دور قلب اشاره نمود.

تنفسی: تا حد زیادی مشابه علائم درونی و بیرونی گوارشی بوده با این تفاوت که پرنده شدیدا وزن کم کرده، در گوشه ای از سالن جمع شده و عموما از راه دهان تنفس میکند.

طول دوره نیوکاسل قریب به ۱۰ روز بوده که روزهای ۵، ۶ و ۷ روز اوج تلفات می باشد. اما باید در نظر داشت که دوره نقاهت ممکن است طولانی مدت بوده و بالغ بر بیست روز بطول بیانجامد.

درمان: بسیاری از پرورش دهندگان و دامپزشکان جهت درمان، به اشتباه در زمان درگیری واکسن را تجویز کرده که از هر ۱۰ مورد تجویز واکسن، ۸ مورد با تلفات کامل گله رو برو می گردد چرا که واکسن خود ویروس ضعیف شده بوده و باعث قویتر شدن ویروس شایع شده در میان پرندگان میگردد. حتی در زمان درگیری از مصرف آنتی بیوتیک های قوی هم باید پرهیز نمود چرا که نه تنها اثر مطلوبی نداشته بلکه باعث آسیب زدن به کلیه ها شده و پرنده را ضعیف تر می نماید.

پیشگیری: جهت پیشگیری از بیماری نیوکاسل می توان جوجه ها را در سن بیست روزگی واکسینه نمود. باید توجه داشت که واکسینه کردن همراه با طب و استرس بوده و اگر در سن پایین تر از بیست روز به جوجه داده شود ممکن است منجر به تلفات سبک تا سنگین گردد.

تخمگذاری کبک و قرقاول :

میتوان فرض داشت که اکنون پایان دوره لک بوده و می بایست پرنده را روانه دوره تخمگذاری نمود. ابتدا باید جیره پرنده را از خاموشی (نگهداری) به تخمگذار تغییر داد که این عمل از همان روز پایان دوره لک آغاز میگردد. پس از تغییر جیره مهمترین مرحله کار یعنی تغییرات مربوط به نور (زمان و شدت) باید صورت پذیرد.

در ابتدا باید نور  را از لحاظ شدت تنها اندکی افزایش داده و طی ۱۰ روز ساعات روشنایی را افزوده نمود. (در این مدت پرنده به جنب و جوش افتاده و تحریک جنسی اندکی صورت می گیرد. در کبک ها : غره نرها طنین انداز شده و ماده ها شروع به جیغ کشیدن های کوتاه می کنند. در قرقاول ها: شاخک نرها تیز شده و تحرک و استرس ماده ها افزایش می یابد.) پس از ۱۰ روز دیگر تغییری در ساعات روشنایی صورت نمی گیرد و باز شدت نور ۵۰٪ افزایش می یابد. ( در این هنگام در کبک ها : نرها به نزاع افتاده، ماده ها را دنبال کرده و اغلب خود را به حالت پف کرده نشان می دهند. در قر قاول ها: پوست قرمز رنگ دور چشم نرها متورم و بزرگ شده، بال زدن قابل مشاهده بوده و نزاع بین نرها در میگیرد.) اکنون باید شدت نور را به آخرین حد خود رساند که فاصله آن با تغییر ۵۰ درصدی قبلی، ۴ روز می باشد. (یعنی در روز چهاردهم) (و حال جفت گیری بین کبک ها و قرقاول ها باید تا حد نسبی قابل مشاهده باشد. هرچند ممکن است در اوایل جفتگیری ماده ها از دسترس نرها فرار کنند اما جای نگرانی نیست و نهایتا جفتگیری صحیح و کامل در همان مقطع زمانی انجام میگیرد. شایان ذکر است که طبیعتا اولین تخم باید در روزهای ۱۹ الی ۲۰ گذاشته شود.

 حتما بخوانید : تاثیرات نوع قفس و سیستم جفت گیری کبک های پا قرمز

چرا طول دوره تخمگذاری کبک و قرقاول کاهش می یابد ؟

علل کاهش را می توان به ترتیب اهمیت در موارد زیر بررسی نمود.

۱- قطعی برق سالن و تاریک شدن سالن در زمان روشنایی که اگر به طور مکرر ۳ الی ۴ روز اتفاق افتد ممکن است حتی گله به طور کامل از تخمگذاری باز بماند.

۲- عدم انجام صحیح خاموشی

۳-بالانس نبودن دان و افت کیفیت  یا مسمومیت آن

۴- تنش صوتی بالا یا گرما و سرمای ناگهانی و بیش از حد

۵- سرما خوردگی گله یا ابتلا به بیماری خاص

۶- کم سن بودن پرنده ماده یا نر

۷- خوراندن سبزیجات با طبع سرد

۸- تهویه نامطلوب سالن

همچنین باید توجه داشت هرچه اندازه تخم درشت باشد تعداد تخم کاهش می یابد لذا نباید به طور بی رویه درصد پروتئین جیره را افزایش داد (درصد استاندارد پروتئین جیره بسته به سن پرنده یا نوبت تخمگذاری بین ۱۸ الی ۲۰ درصد می باشد)

استرس :

در كنار رشد سريع، وزن مناسب، دوره هاي مداوم تخم گذاري، روند سريع تكثير و در كل سهولت پرورش بايد توجه داشت كه هميشه موارد زيانبار بالقوه اي در قالب عاملي تهديدگر و مخاطره آميز در لابلاي مراحل پرورش وجود دارد. ترس ناشي از علل گوناگون، عاملي مخرب براي پرندگان بوده كه گاهي اوقات منجر به خسارات جبران ناپذيري مي گردد. در اغلب اوقات ترس معلول مواردي همچون اختلال نور، تنش صوتي و جسم غير معمول تحريك برانگيز مي باشد. در پرورش كبك، قرقاول و بلدرچين، ترس شديدترين اثر سوء خود را در دوره تخم گذاري بجاي مي گذارد. در صورتي كه طي دوره تخم گذاري، عاملي تحريك برانگيز يا تنش زا متوجه گله مولد ( تخم گذار) گردد، در اكثر موارد منجر به كاهش آمار يا قطع دوره تخم گذاري گرديده و در مواردي نه چندان بعيد به تلفات چشم گير گله منتهي مي گردد. همچنين در دوره پرورش گوشتي به رغم اينكه بايد حتي المقدور محيط را جهت وزن گيري مناسب گله آرام نگه داشت، يك مورد تنش صوتي يا قطع ناگهاني نور در شب موجب رميدن تمام گله شده و اثراتي سوء اعم از نقص عضو (شكستگي بال)، كم خوراكي (كاهش وزن) و پارگي عروق در اثر برخورد(مرگ گله) مي گردد. و اما در دوره پرورش جوجه ترس در اكثر مواقع منجر به تلفات مي گردد. زيرا جوجه ها در اثر تحريك ناگهاني بر روي هم ريخته كه منجر به خفگي گرديده و از سوي ديگر به دليل جثه كوچك و حساس دچار پارگي عروق قلبي (خونريزي داخلي) مي گردند. به منظور جلوگيري از تمامي اين موارد مي توان اقداماتي ساده اما موثر را لحاظ نمود.

– هنگامی که جوجه به سن ۲۰ روزگی الی ۱ ماهگی رسید باید آنرا در هر روز، ۱ ساعت با خاموشی آشنا نمود.

– می توان در دوره پرورش گوشتی از ۱ ماهگی تا زمان کشتار از ویتامین ب کمپلکس محلول در آب استفاده نمود.

– باید فضا را  به اندازه کافی وسیع در نظر گرفت تا از رمیدن گله جلوگیری بعمل آید. همچنین باید سقف محل پرورش گوشتی را کوتاه در نظر گرفت. (حداکثر ۵/۲ متر) و (ایده آل ۲ متر)

– در پرورش گوشتی، ظروف آب و دانخوری را باید در جلو درب ورودی قرار داد تا از رفت و آمد در وسط و یا انتهای سالن و رمیدن گله جلوگیری بعمل آید.

– شدت نور سالن پرورش گوشتی را نباید زیاد در نظر گرفت و در صورت امکان تنها استفاده از نور روز کافی می باشد.

– برخلاف گله تخمگذار، نگهداری گله گوشتی در قفس البته با رعایت تمام نکات ظریف بهداشتی مطلوب به نظر می رسد.

– اوج استرس در دوره تخمگذاری، زمان روانه شدن گله از دوره لک به دوره روشنایی می باشد که تقریبا بین ۱۵ الی ۱۹ روز به طول می انجامد. باید توجه داشت که در این هنگام و همچنین در طول دوره تخمگذاری از ویتامین ب کمپلکس مازاد بر آنچه که در جیره موجود است برای کاهش استرس گله استفاده نگردد. در این نوع استرس تنها باید به آرامی از میان گله عبور کرده و ظروف آب و دان را تعویض نمود. حرکت از سمت کناره های دیوار به مراتب رمیدن گله را کاهش میدهد.

 حتما بخوانید : دلایل وقوع استرس در گله کبک + درمان

گله های مولد یا تخم گذار کبک

کبک در شرایط طبیعی از اواسط اردیبهشت تا اواخر تیر تخم گذاری می کند. نظر به این که با توجه به توجیه اقتصادی، پرورش کبک به صورت صنعتی مد نظر است. لذا بایستی سیستم نور مصنوعی، خوراک فرمول شده و بستر را با مدیریت صحیح به منظور شروع تخم گذاری و تداوم تولید تخم، کنترل نمود. بنابر این داشتن ۱۵-۱۰ لوکس نور در طول دوره تخم گذاری از ملزومات شرایط نوری محسوب می شود. پرورش کبک با خرید گله مولد ۵ ماهه شروع می شود. پس از خرید گله مولد و نگه داشتن گله در یک سیکل ۵۰ روزه نوری (توی لک بردن) فعالیت کبک برای تخم گذاری اغاز می گردد. که این سن بهترین زمان برای تخم گذاری می باشد در ضمن کبک در هفت ماهگی به بلوغ جنسی و در چهار ماهگی به بلوغ جسمی (وزن ایده آل) می رسد. لازم به ذکر است به منظور شروع کار و کسب موفقیت بیشتر تعیین نژاد گله یکی از اساسی ترین گزینه ها می باشد که شرایط یک گله مطلوب در زیر ذکر می گردد.

شرایط یک گله مطلوب

۱- گله باید از لحاظ هم خونی در حد f1 باشد به معنای ساده تر گله تهیه شده از یک لاین مادر اولیه بوده تا مراحل تکثیر، تولید و پرورش در حد استاندارد باشد و بازدهی مطلوب داشته باشد که این شاخص یکی از مهمترین گزینه های موفقیت می باشد.
۲- تعداد تخم گذاری در هر دوره پرورش (دوره ۴ ماه)
۳- مقاوم بودن گله مذکور در برابر بیماری ها (شرایط آب و هوایی گرم و سرد)
۴- نداشتن هیچ گونه نقص عضو پرنده (حتی عیوب کوچک)
۵- داشتن چنگال هایی بلند که در جفت گیری موثر بوده و باعث بالا بردن درصد نطفه داری تخم ها می گردد.

حتما بخوانید : قفس های استاندارد برای پرورش کبک  | قفس های استاندارد برای پرورش قرقاول

کبک های مولد (تخم گذار)

اولین مرحله از سیکل پرورش کبک، تهیه گله مولد تخم گذار می باشد. در این مرحله کبک های مولد در بستر، استقرار یافته و پس از تطبیق خود با شرایط محیطی (۵-۴ روز)، روانه سیکل نوردهی می شوند و پس از آن دوره تخم گذاری آغاز می گردد. لذا این مرحله از اهمیتی خاص برخوردار بوده و نقش کلیدی را در حصول نتایج مطلوب از سایر مراحل پرورش بعهده دارد.
به منظور شروع دوره پرورش، ابتدا باید گله مولد را تهیه نمود که به منظور صرفه اقتصادی، گله های ۶۵۰ قطعه ای به بالا مورد توجه می باشد. پس از خریداری کبک ها باید آنها را به بستر پرورش برده و به آرامی رها نمود. در بستر پرورش ملزوماتی اعم از شرایط تهویه مطلوب، نور مناسب و ظروف آب و دان کافی و در دسترس مد نظر می باشد. چنانچه کبک های مولد تهیه شده ۵ ماهه باشند، برای نوردهی مستعد بوده و می توان با مدیریتی صحیح دوره آن را آغاز نمود. اما به منظور تطبیق شرایط فیزیولوژیک و روانی کبک با محیط اطراف، باید چند روزی (۵-۴ روز) را تعلل نمود. دوره نوردهی به مدت ۵۲-۵۱ روز بوده و در این زمان شدت نور طی ساعت های منظم تغییر می یابد. در این میان باید توجه نمود که حتی المقدور از قطعی برق، تنش صوتی و بویژه اختلال نور خودداری گردد. زیرا کبک ها بسیار تحریک پذیر بوده و نسبت به کوچکترین محرک ناآشنا واکنش نشان می دهند. در مدت زمان نوردهی از پروتئین خوراک کبک تا حدی کاسته شده و مکمل های ویتامینی، اندکی افزایش می یابد. زیرا پروتئین بالا موجب افزایش وزن کبک های تخم گذار شده و نهایتا در دوره تخم گذاری مشکلاتی را اعم از کاهش تخم یا درشتی بیش از اندازه آن را به بار می آورد. پس از اتمام دوره نوردهی، ساعت های روشنایی طی برنامه ای مشخص تا ۱۷-۱۶ ساعت افزایش یافته و کبک ظرف مدت ۱۸- ۱۵ روز پس از دوره نوردهی شروع به تخم گذاری می نماید. در این زمان آشیانه های تخم گذاری باید تهیه و در بستر تعبیه گردند. هنگام شروع دوره نوردهی کبک های نر باید به مدت ۱۵ روز زودتر از ماده ها در خاموشی قرار گرفته باشند اما به علت دشواری این عمل، بجای آن در ۱۰- ۸ روز اول تخم گذاری باید تخم ها را حذف نمود زیرا از درصد نطفه داری اندکی برخوردارند. دوره های تخم گذاری کبک های مولد در هر سال ۲ مرتبه و هر دوره شامل ۴ ماه می باشد. بدیهی است که تعداد تخم های روزانه بسته به تعداد گله مولد در هر دوره رو به فزونی می باشد. به طوری که طی دوره های ششم و هفتم (کبک های ۳ تا ۴ ساله) درصد تخم گذاری ۶۸-۶۰ را می توان در نظر داشت. شایان ذکر است که کیفیت تخم نیز طی ۹ دوره تخم گذاری متغیر است. به طوری که در دوره اول (کبک های ۱ ساله) بعلت بی نطفه بودن بعضی از تخم ها میتوان سطح کیفی ۹۵% واما در دوره های بعدی ۱۰۰% را ثبت نمود. زیرا کبک های مولد با تجربه یک دوره تخم گذاری و نوسانات ناشی از آن، از آمادگی جسمانی بیشتری برای دوره های بعدی تخم گذاری برخوردار هستند. در پایان متذکر میگردد که با توجه درصد بالای تخم گذاری و همچنین سطح کیفی آن در دوره های میانی، باید شیوه مدیریت صحیح و موثر را معطوف به این مقطع زمانی نمود.

کیفیت و راندمان مولدین :

میانگین وزن کبک های مولد ۴۵۰ گرم می باشد. اما باید توجه داشت که به ازای افزوده شدن هر ۴۵ گرم به وزن بدن، ۰/۵ گرم به حجم تخم افزوده می گردد. از سوی دیگر پیش مولدین ضعیف و کم وزن اغلب دارای استخوان بندی و اسکلت لازمه جهت تشکیل پوسته کامل تخم بعد از ۳۰ هفتگی نخواهند بود. بدین معنی که پیش مولدین ضعیف به صورت مولدین (تخم گذار) ضعیف نیز باقی می مانند. وزن بدن کبک های پیش مولد تحت تاثیر عواملی همچون تغذیه، بیماری، نوردهی، فضای پرورش و نوک چینی قرار دارد. اما در این میان تغذیه فاکتوری مهم و ویژه تلقی می گردد. در صورتی که کبک های پیش مولد با توجه به سن، دارای وزن مطلوب نباشند، باید جیره غذایی مورد استفاده را با درصد کمی پروتئین بیشتر تا زمان وزن گیری ادامه داده و به تاخیر انداخت.
وزن هر کبک طی هفته های ۱۴ تا ۱۶ به حداکثر میزان خود خواهد رسید. به طوری که در این زمان ساختار اسکلتی پرنده به سایز بالغ خود رسیده و مجرای رحم تکامل یافته و آماده اولین دوره تخم گذاری می باشد. شایان ذکر است که طی فاصله زمانی مذکور حوادث استرس زا اثراتی سوء و مخرب را در وزن گیری گله بجای می گذارد. لذا باید حتی المقدور باید عوامل تنش زا همانند رفت و آمد های بی جهت، اختلال نور (قطعی برق)، انتقال گله به بستری دیگر و نوک چینی را کاهش داد. در مبحث نوک چینی، بهترین زمان جهت اقدام، پیش از ۶ هفتگی می باشد زیرا گله سریعتر قوای خود را بازیافته و متحمل ضعف رشد کمتری خواهد بود. جهت انتقال گله به بستر تخم گذاری باید توجه داشت که سنین ۱۸ تا ۲۰ هفتگی زمان مناسبی نبوده و می تواند عملی سوء تلقی گردد. زیرا در این هنگام شلوغی بیش از حدی به دلیل جثه بالغ مولدین ایجاد شده و در نهایت به دنبال استرس زیاد، میزان مصرف آب و خوراک برای تعدادی از کبک ها محدود شده و کاهش می یابد. لذا باید پیش مولدین را در سنین ۱۵ تا ۱۷ هفتگی انتقال داد. از دیگر راه های افزایش وزن مولدین در آغاز دوره تخم گذاری به تاخیر انداختن زمان بلوغ جنسی می باشد. گرچه بلوغ جنسی زودرس در صورت حصول وزن مطلوب، رضایت بخش و ارزنده می باشد، اما در صورت عدم وزن گیری استاندارد تا ۱۸ هفتگی، زمان نوردهی گله را باید به تاخیر انداخت. همچنین تغذیه بیشتر کبک ها در پیش از دوره تخم گذاری می تواند موجب افزایش حجم تخم ها گردد. افزایش میزان تغذیه می تواند با دفعات مکرر غذادهی و کاهش دمای بستر حاصل آید. در پایان متذکر می گردد که هر چند افزایش وزن مولدین و حجم تخم بزرگتر شاخصی مهم و مزیتی قابل توجه تلقی می گردد اما هر کدام از این موارد دارای حد استاندارد بوده و در صورت تجاوز، مشکلاتی اعم از تخم های بیش از اندازه درشت، کاهش آمار تخم، پارگی مجرای رحم تخمگذاری، تشدید کنیبالیسم و در پاره ای از مواقع مرگ کبک مولد را به بار می آورد.

در پایان قابل ذکر است که شرکت پرآور فقط در زمینه ساخت تجهیزات نگهداری طیور فعالیت میکند، و اینگونه از مقاله ها برای رفع ابهامات بازدید کنندگان و مشتریان محترم تهیه و تنظیم شده است. 

 کلیه حقوق متعلق به شرکت پرآور صنعت، و هرگونه کپی برداری بدون ذکر منبع قانونا پیگرد داشته و شرعا حرام می باشد.